Alanya hakkında bilinmesi gerekenler

Alanya’nın tarihi, kültürü, yemekleri, gezilecek yerleri, şivesi, yöresel kıyafeti ve mimarisi hakkında bilinmesi gerekenlerini derledik. Gezilecek, görülecek hatta yaşanacak bir ilçe olan Alanya, Türkiye turizmine büyük katkı sunuyor. Gelin Alanya’yı yakından tanıyalım...

0
20889

Hasan Perioğlu yazdı

Alanya’nın tarihi, kültürü, yemekleri, gezilecek yerleri, şivesi, yöresel kıyafeti ve mimarisi hakkında bilinmesi gerekenlerini derledik. Gezilecek, görülecek hatta yaşanacak bir ilçe olan Alanya, Türkiye turizmine büyük katkı sunuyor. Gelin Alanya’yı yakından tanıyalım…

DÜNYA KENTİ ALANYA

Alanya’da gün batımı

Turizmin gözbebeği; yeşili, muzu, limonu, sahili, Kalesi ve Dimçay’ı ile bildiğiniz Alanya’yı daha yakından tanıyalım. 2019 sayımlarına göre 327 bin olan ilçenin nüfusu, yaz aylarında milyonları bulabiliyor.

Turizmin ilk yıllarında Alanya’da Almanlar ilk yerleşik yabancılar olmuşsalar da zamanla İskandinavlar, sonra Ruslar, bu son dönemlerde de Arap kökenli yabancıların en çok tercih edip mülk aldıkları ilçe olmuştur. Rusların gelmesiyle Almanlar, Arapların gelmesiyle de Ruslar mülklerini satıp kesin dönüş yapmaktadırlar!

Prof. Dr. Kılınç Kökten’in yaptığı bilimsel araştırmalara göre bölge tarihinin ve coğrafi yapısının M.Ö. 20.000-17.000 yıllarına denk geldiğini göstermektedir. Alanya’nın bilinen ilk adı Korakesium’dur. Eski dönemlerde bir Bizans kentidir ve adı Kalanoros olarak değiştirilmiştir.

Önemli bir liman kenti olduğu için 1200’lü yıllarda Selçuklu Hükümdarı 1. Alaeddin Keykubat tarafından seferler düzenlenmiş ve 1237 yılında kale Bizanslılardan teslim alınmıştır. Alaeddin Keykubat çok önem verdiği kente kendi ismine yakın bir ad bularak Alaiye ismini vermiştir.

Atatürk 18 Şubat 1935 yılında Alaiye’yi ziyaret etmiş ve hayran kaldığı kente Alanya ismini vermiştir.

Özellikle dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın çıkardığı yasalarla Alanya turizmi patlamış, büyük oteller yapılmış ve ilçe dünya çapında turizm alanında tanınmaya başlamıştır. Hatta denize sıfır oteller yapılmış ve zamanla halkın tepkisini de almıştır.

Kızıl Kule

Yine ‘kılıfına uydurularak’ yakılan veya kesilen ormanlar ve yerine dikilen devasa oteller kimine göre doğa katliamı, kimine göre de yasanın esnek hali olarak kalmıştır!

DÜNYA SPORLARININ MERKEZİ

Triatlon; 1978 yılında Amerikalı deniz subayı John Collins’in insan vücudunun dayanıklılığı üzerine uyguladığı 3.8 Km yüzme, 180 Km. Bisiklet ve 40 Km. Maraton koşusunun aralıksız olarak yapılmasıdır.

Triatlon 1983 yılında Avrupa’ya gelmiş ve Türkiye’de ilk defa 1991 yılında Alanya’da koşulmuş, halen her yıl düzenli olarak Alanya’da devam etmektedir. Son yarışa 38 ülkeden farklı kategorilerde 2000 civarında sporcu katılmış ve dünya genelinde yapılan canlı yayınlarla ilçe tanıtımı en yaygın halde yapılmıştır.P

Damlataş Plajı

PLAJ FUTBOLU

Plaj futbolu da FİFA’nın desteklediği uluslararası bir organizasyondur. Mevcut plaj milli futbol takımımız Teknik Direktör’ü Adil Müftüoğlu’nun önemli çabaları sonucunda tüm dünyada heyecanla izlenen futbol maçları Alanya plajlarında oynanmaktadır.

BİSİKLET YARIŞLARI

UCI (Dünya Bisiklet Birliği) ve Türkiye Bisiklet Federasyonu tarafından organize edilen Grand Prix Velo Alanya bisiklet yarışmaları hem bayanlar hem de erkekler kategorisinde yapılıyor. Bu önemli organizasyonun Alanya’da yapılabilmesinde önceki federasyon başkanı Alanyalı Emin Müftüoğlu’nun emekleri çoktur.

FUTBOL

Süper Lig’de ilçe takımı olarak başarıyla mücadele eden ender kulüplerden biridir. Tesis, bütçe, gelir ve sportif başarılarıyla Süper Lig’de misafir olmadıkları belli. Yakında Avrupa kupalarında başarı elde ederlerse kimse şaşırmasın. Kulübün bu başarısında hâlâ sahalarda boy gösteren Başkan Hasan Çavuşoğlu’nun emekleri unutulmamalı.

TARIM

Muz ve turunçgiller ilçe ile özdeşleşen meyvelerdi. Ancak son yıllarda ve özellikle Covid 19 virüsü nedeniyle kentte tarıma ciddi bir dönüş oldu. Tropikal meyvelere ağırlık verildi. Avokado, canavar meyvesi, mango, papaya, çerimoya, karambola, ejder meyvesi, Hint ayvası, kedi gözü, mangis, jambu, rambutan rabiah bahçelerin yeni nesil ürünü oldu.

Halk dilinde mantriş ve kaynana dili diye bilinen dikenli mart inciri veya kaktüs, afrodiziak etkisi ile 65’lik eski tüfeklerin umudu durumunda!

LEHÇE

Alanya’nın kendine has çok ilginç bir yerel dili var. Eğer has bir Alanya yerlisi veya köylüsü ile karşılaşırsanız, tercümana ihtiyacınız olabilir!

‘Ayen napaan’, arkadaş nasılsın?

‘hangırdan aarı’, ne taraftan ?

‘böğön’, bugün

‘engini de’ onu da

‘ilimon’ limon

‘badılcan’ patlıcan

‘ili’, ılık

‘foraz’, horoz

‘apolya’ hoparlör

‘biseel’, çok

‘ellelem’, herhalde

‘ilana’, lahana

‘foreçmek’, makbule geçmek

‘ötüüz’, diğer taraf

‘hindi’, şimdi

‘cıngıldak’, Ağustos böceği

‘zavadanak’, çok süratli

Bu kelimelerin piri değerli tarih öğretmenimiz Alanyalı Oğuz Korum’dur.

Ali İhsan Arslan ve Ümit Besen

KIYAFET

Alanya’nın kendine özgü ‘gara şalvar’ denen bol pantolonu ve ‘sekiz köşe’ denen yerel şapkası meşhurdur. Gençler hala özel günlerde bu kıyafetleri giyer ve Alanya ile özdeşleşen ‘gara java’ denen 1970 model Çek Jawa motor ile gezerler.

Alanyalıların kullandığı çizme

Alanya yöresel kıyafetlerini ilçeye gelen hemen hemen her ünlü kişi ve siyasetçiler giymekteler. Bu patentli ve özel tasarım ürünlerin mimarı ‘Alâiye Yöresel Kıyafetler’ adlı işletmenin sahibi Ali İhsan Arslan’dır.

ULAŞIM

İlçeye batıdan 120 km mesafede olan Antalya Havalimanı, doğudan ise 35 km uzaklıkta olan Gazipaşa-Alanya havalimanı ile uluslararası uçuşlar ile ulaşmak mümkün.

Alanya Limanı 1990 yılında uzatılmış ve büyük kurvazier gemileri barındırabilmektedir. Yat Limanı da merkeze sadece 6 Km mesafededir ve güvenli yapısı ile dünyanın her yerinden yatlar burada demirlemektedir.

Yazın Alanya Limanından yavru vatan Kuzey Kıbrıs’a Alanya-Girne seferleri haftanın üç günü karşılıklı yapılıyor ve büyük ilgi görüyor.

1980’li yıllara kadar Deve ile kısmi ulaşım yapılmakta idi. 1990’lı yıllara kadar en çok tercih edilen binek motor Jawa idi. Honda ve Yamaha sektörde ilk sıraları alınca Alanya ile sembolleşen Jawa son yıllarda antik değer kazandı. Alanyum AVM arkasında bulunan Jawa uzmanı İsmet Bey ulaşabildiği tüm Jawa’ları satın almakta ve modifiye ederek tekrar halka arz etmekte.

Alanya ile özdeşleşen ‘gara java’ denen 1970 model Çek Jawa motor ile gezerler.

İlçe 1980’li yıllardan sonra turizmin yükselmesiyle özellikle doğu illerinden, ülkenin her yerinden önemli göçler almıştır. Dışa açılıma yanıt veren ilçe, Antalya’nın en gelişmiş ilçesi olup yıllardır il olma heyecanı içerisinde.

MİMARİ YAPI:

Alanya 80’li yıllardan sonra süratle yapılaşmaya başlamış, imar planı eski olduğu için yeşil yüzünü bir anda kaybetmiş ve bir anlamda beton mezarlığına dönüşmüştür. İç içe binalar, doğal masumiyeti almış âdeta açık betonarme cezaevi görüntüsüne bürünmüştür. Tarihin en güzel Korint, Dor ve İyon mimarileri gitmiş, yerine ‘adı yüksek mimar’ imzalı düz monoton ve soğuk binalar yükselmiş.

Dimçayı

GEZİLECEK YERLER

Alanya Kalesi, Kızılkule, Damlataş Mağarası, Dim Mağarası, Sapadere Kanyonu, Tersane, Plajlar ve Seyir Terası en çok bilinen yerler. Ancak Dimçayında Fenomen Turizmci ve efsane golcü İhsan Ezen ve kardeşlerinin işlettiği Queen River Piknik ailece mutlaka uğramanız gereken, doğa harikası bir yer.

Yine antik görünümlü Hayyam Ocakbaşı, Ömer Altan işletme farkıyla misafirlerine mükemmel lezzetler ve müzik ziyafeti sunmakta.

Alanya Yöresel Çorbası: Gülüklü

Hayyam Ocakbaşında Alanya’nın yöresel yiyecekleri ‘Gülüklü çorba, ülübü piyazı, ‘pakla piyazı’ ve meşhur kabak tatlısının en lezzetlisini bulabilirsiniz.

Esma Hanım Yöresel Alanya Ev Mutfağında ‘Gülüklü çorba, ülübü piyazı, ‘pakla piyazı’ ve meşhur tahinli kabak tatlısının en lezzetlisini mekânın CEO’su genç ve yakışıklı işletmeci Hasan Bey’in yakın ilgisi ile tadabilirsiniz.

NEREDE KALMALI

Her şey dahil sistemi ile 5 yıldızlı büyük tesislere rağbet vardı ancak mevcut Pandemi sürecinden dolayı yerli turist daha da önem kazandı. Daha çok butik oteller tercih edilmeye başlandı. Merkezde Atatürk Evinin hemen yanında bulunan Primera Apart Otel ve Büyük Otel sokağında bulunan Rose Apart Otel’de evinizin rahatlığında bir tatil yaşayabilirsiniz.